این کاروانسرا در سال ۱۳۵۲ به ثبت ملی رسید و پس از سه دهه تغییر کاربری و تبدیل آن به زندان مرکزی شهر سمنان با تلاش‌ها و پیگیری مستمر مسئولان و مردم، روزهای پایانی خردادماه امسال از بند خارج و آزادسازی شد. این کاروانسرا به دلیل قرارگیری در مرکز شهر سمنان می‌تواند به یکی از جاذبه‌های اصلی این شهر مبدل شود، اما موضوعی که اداره کل میراثفرهنگی پیگیر آن است انتقال سند این کاروانسرا به نام میراثفرهنگی است، زیرا در سال‌های گذشته سند کاروانسرا به نام میراثفرهنگی بوده و هم اکنون نیز باید به نام مالک اصلی خود سند زده شود، تسریع در این امر زمینه مرمت و احیای این کاروانسرای تاریخی و بازگشایی این اثر تاریخی به روی علاقمندان فرهنگ و تاریخ ایران زمین را فراهم می‌کند. اما موانعی بر سر راه وجود دارد و میراثفرهنگی نیز از پای ننشسته و پیگیری‌های خود را برای حصول نتیجه نهایی ادامه می‌دهد.
کاروانسرای شاه عباسی سمنان چند سال پس از انقلاب به زندان تبدیل و در پس دیوارهای بتنی از دید مردم پنهان و در بند کشیده شد. کاروانسرایی که 20 حجره و 3600 مترمربع مساحت دارد.
سال۱۳۶۲ اداره کل میراثفرهنگی استان در محل این کاروانسرا قرار داشت و تمام برگه‌های واگذاری این کاروانسرا هم موجود است، اما اینکه اداره کل زندان‌ها چطور مجوز گرفته که در این محل زندانی احداث کند، برای همگان مجهول است.
گام به گام تا آزادسازی کاروانسرای سمنان، خوان اول
اداره کل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان برای بازپس‌گیری این بنا از ابتدای دهه ۹۰ مکاتبات خود را آغاز کرد. سال 1391 حمید یزدانی مدیرکل وقت استان در نامه‌ای به مدیرکل زندان‌ها خواستار اعلام زمان دقیق تخلیه کاروانسرا شد.
گام به گام تا آزادسازی کاروانسرای سمنان، خوان دوم
سه‌سال بعد در سال 1394 نیز حسین خواجه بیدختی، مدیرکل وقت استان خواستار اصل سند واگذاری این بنا شد. نامه‌ها با وجود اینکه ارسال و در رسانه‌ها خبری می‌شدند، اما بی‌نتیجه می‌ماندند.
گام به گام تا آزادسازی کاروانسرای سمنان، خوان سوم
سی‌ویکم خردادماه استاندار سمنان اعلام کرد که بالاخره تلاش‌ها نتیجه داده و قرار است دیوارهای زندان برداشته شود. سازمان زندان‌ها سرانجام کاروانسرا را رها می‌کند.
گام به گام تا آزادسازی کاروانسرای سمنان، خوان چهارم
زندانیان از کاروانسرا به زندان جدید منتقل شدند، اما دیوارهای الحاقی بر کاروانسرا هنوز سر جای خود هستند. پیگیری‌های مهدی جمال مدیر کل میراثفرهنگی، گرشگری و صنایع‌دستی استان سمنان در این باره می‌گوید: «قرار شد گروهی بیایند، بازدیدی از این بنا داشته باشند و دستور برداشتن این دیوارها را بدهند که هنوز نیامده‌اند و مشخص هم نیست چه زمانی می‌آیند. در تمام سال‌های گذشته سازمان زندان‌ها به هیچ‌کس اجازه بازدید و دیدار از این بنای تاریخی را نداده است.ادامه این فرآیند بستگی به هم‌افزایی و پیگیری مسئولان ارشد کشوری دارد.»
گام به گام تا آزادسازی کاروانسرای سمنان، خوان پنجم
او می‌افزاید: «میراثفرهنگی خواهان این است که دست کم مدیریت این بنا را به‌عهده داشته باشد تا بتواند برای آن بودجه مطالعاتی، احیا و مرمت در نظر بگیرد. با این حال مدیریت شهری طالب آن است که این بنا تحویل شهرداری شود.»
گام به گام تا آزادسازی کاروانسرای سمنان، خوان ششم
مدیر کل اقتصاد و دارایی استان سمنان روز سه‌شنبه 21 مردادماه و در نامه‌ای به مدیرکل زندان‌ها و اقدامات تأمینی استان خواستار واگذاری سند کاروانسرای شاه‌عباسی سمنان به اداره‌کل میراثفرهنگی شد.
مهدی جمال در این باره می‌گوید: «سرانجام پیگیری‌های دکتر مونسان وزیر میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، اداره‌کل استان، نماینده مردم سمنان، مهدی‌شهر و سرخه در مجلس شورای اسلامی، مردم، مسئولان ذیربط و رسانه‌ها به نتیجه رسید و به زودی باید سند این کاروانسرا به نام میراثفرهنگی استان که متولی اصلی این بنای تاریخی است، زده شود»
او با سپاس از اقدام مدیرکل اقتصاد و دارایی استان سمنان می‌افزاید: «مردم فهیم و فرهنگ‌دوست استان قدردان زحمات مسئولانی که زمینه واگذاری و فراهم شدن شرایط مرمت و احیای این کاروانسرای ارزشمند را فراهم کردند، خواهند بود.»
نامه مدیر کل اقتصاد و دارایی استان به مدیرکل زندان‌های سمنان
در نامه مدیر کل اقتصاد و دارایی استان به مدیرکل زندان‌ها و اقدامات تأمینی سمنان آمده است: «پیرو مذاکرات و مصوبات کارگروه ساماندهی فضاهای اداری و توافقات قبلی در خصوص تسریع در روند تکمیل ساختمان زندان جدید سمنان و لزوم تخلیه زندان مرکزی سمنان واقع در میدان سعدی، نظر به اینکه ملک مذکور به پلاک ثبتی 3608 الی 3611 اصلی بخش یک سمنان(کاروانسرای شاه‌عباسی) با توجه به مستندات موجود(پیوست 1و 2) با شماره 967 مورخ 52/11/15 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است، در اجرای هر چه بهتر قوانین و مقررات موضوعه و همچنین تبصره ماده 4 مصوبه 41028/ت 27494 هیئت وزیران مورخ 1382/7/23 و آئین‌نامه مستندسازی، خواهشمند است نسبت به انجام امور اداری مربوط به تغییر بهره‌برداری پلاک مذکور به نام وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کشور، اداره‌کل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان، اقدامات لازم را مبذول فرمایند.»
گام به گام تا آزادسازی کاروانسرای سمنان، خوان هفتم
مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سمنان 23 مرداد 1399 در مکاتبه‌ای با دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان، خواستار تغییر بهره‌بردار سند مالکیت کاروانسرای شاه عباسی سمنان شد و در نامه‌ای آورد: «کاروانسرای شاه عباسی سمنان (به‌شماره پلاک ثبتی 3608 الی 3611 اصلی واقع در بخش يک سمنان‌ـ‌ميدان سعدی) از جمله آثار تاريخی و فرهنگی بوده و طی شماره 967 در مورخ 15/11/52 در فهرست آثار ملی ايران به ثبت رسيده است.»
در این نامه با اشاره به سابقه تاریخی کاروانسرا، به این نکته اشاره شده است که کاروانسرا قبل از تصرف اداره‌کل زندان‌ها و اقدامات تأمينی و تربيتي استان، در تصرف اين اداره‌کل بوده و به‌عنوان ساختمان اداری مورد استفاده قرار می‌گرفته است و با استناد به نامه نماینده وزیر و مدیرکل امور اقتصادی و دارایی استان نسبت به تغییر بهره‌بردار کاروانسرای شاه‌عباسی سمنان به‌نام وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی از طریق اداره‌کل زندان‌ها و اقدامات تأمینی استان، از دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان خواسته شده است با توجه به اينکه آثار تاريخی و فرهنگی، متعلق به دولت بوده و اين اداره‌کل متصرف، متولی و حافظ آثار تاريخی و فرهنگی است، در اجرای ماده 26 قانون مدنی وآئين‌نامه مستندسازی و تعيين بهره‌بردار اموال غير منقول دستگاه‌های اجرایی، پیگیری‌های لازم صورت گیرد.
گام به گام تا آزادسازی کاروانسرای سمنان، خوان هشتم
مهدی جمال مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سمنان 26 مرداد 1399 در مکاتبه‌ای با مدیرکل امور زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی استان، خواستار تحویل قطعی و تغییر بهره‌بردار سند مالکیت کاروانسرای شاه‌عباسی سمنان به نام وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شد. در این نامه، این اداره‌کل خواستار تحویل قطعی و تغییر بهره‌بردار سند مالکیت شش‌دانگ پلاک ثبتی 3608 تا 3611 اصلی بخش یک سمنان(کاروانسرای شاه‌عباسی) به نام وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شد.
در این نامه با توجه به ثبت کاروانسرای شاه‌عباسی سمنان در فهرست آثار ملی ایران و بر اساس ماده 26 قانون مدنی و قانون اساس‌نامه وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و آئين‌نامه مستندسازی و تعيين بهره‌بردار اموال غير منقول دستگاه‌های اجرایی، درخواست شد در راستای نامه صادره 22461/962100 مورخ 5/7/96 معاونت رئیس‌جمهوری و ریاست سازمان وقت نسبت به تحویل سند مالکیت کاروانسرای شاه‌عباسی به نام وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کشور اقدام شود.
گام به گام تا آزادسازی کاروانسرای سمنان،خوان نهم
وزیر میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی 27 مرداد 1399 در سفر به استان سمنان و در بازدید از کاروانسرای سمنان می‌گوید: «با توجه به پیگیری‌های نماینده مردم سمنان، مهدی‌شهر و سرخه در مجلس شورای اسلامی، استاندار و شهردار توافقات اولیه برای انتقال سند کاروانسرای شاه‌عباسی سمنان به نام میراثفرهنگی انجام شده است.»
دکتر علی اصغر مونسان عنوان می‌کند: «استان سمنان ظرفیت‌های تاریخی بسیار خوبی دارد و یکی از این ظرفیت‌ها مراکز تاریخی از جمله این کاروانسرا است که در قلب شهر واقع شده است. قرارگیری زندان در کاروانسرا و در فضای شهری کارکرد خوبی نبوده است، امیدوارم با شروع مرمت و بهسازی کاروانسرا، این مجموعه تبدیل به مکان بسیار زیبای گردشگری شود.»
او تأکید می‌کند: «پس از اتمام سفر به استان سمنان، موضوع مساعدت در تسریع تملک و واگذاری کاروانسرا از ریاست قوه قضائیه پیگیری می‌شود. با برداشتن فضاهای الحاقی کاروانسرا، این اثر تاریخی به مکان زیبای گردشگری سمنان مبدل می شود.»
اگرچه تلاش‌ها و پیگیری‌ها برای تسریع در مرمت و احیا و بازگشایی درهای کاروانسرای شاه‌عباسی سمنان توسط اداره‌کل استان ادامه دارد، اما مسئولان باید به این مهم توجه داشته باشند که آروزی دیرینه مردم سمنان آزادسازی این کاروانسرا و بازدید از این یادگار عصر صفوی است. امید می رود شرایط تملک و تعیین تکلیف این کاروانسرا هر چه زودتر به نتیجه نهایی برسد.
* گزارش از سمانه سلطانی پور، مسئول روابط‌عمومی اداره‌کل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان
انتهای پیام/
